آیا تا بحال در کلاس معکوس شرکت کردید؟

آشنایی با مفهوم کلاس معکوس

کلاس معکوس (Flipped Classroom) شکل جدیدی از کلاس های درسی حضوری است. در این کلاس ‌ها فعالیت‌ هایی که به‌طور سنتی در کلاس‌ های درس انجام می‌ شده مثل تدریس مطالب اصلی هر درس، در خانه توسط دانشجویان انجام می ‌شود.

دانشجویان برای یادگیری محتوای دروس از ویدئو های آموزشی استفاده می‌ کنند که می‌ توانند آن ها را از طریق درس باز آنلاین بزرگ، یوتیوب، سایت تد یا هر سیستم آموزش الکترونیکی تهیه کنند و فعالیت‌ هایی که به‌طور سنتی در خانه انجام می‌شده مثل انجام تکالیف و پروژه‌ های درسی در کلاس انجام می ‌شود. در واقع معکوس نامیده شدن آن به همین دلیل است. به این ترتیب کلاس می ‌تواند مکانی برای تعامل با استاد و سایر دانشجویان، یادگیری دانشجویان از هم و انجام کار عملی به شکل گروهی باشد و می ‌توان تحرک، نشاط و پویایی کلاس‌ های درسی را افزایش داد. در ایران دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی ساری کلاس معکوس را پیاده ‌سازی کرده ‌اند.

پیشنهاد می‌کنیم مقاله مفید و جذاب «پیاده سازی تکنولوژی کلاس معکوس در آکادمی خان» را در سایت روش تدریس بخوانید تا با مراحل اجرای تدریس معکوس در عمل آشنا شوید. برای درک بهتر مفهوم و نحوه پیاده سازی کلاس معکوس در ادامه‌ی مقاله یک سناریوی نمونه از کلاس معکوس را با هم بررسی می‌کنیم.

سناریوی نمونه از کلاس معکوس

در دو هفته اخیر، آرش در کلاس معکوسی در زمینه طراحی فضای سبز و باغبانی شرکت کرده است. هر جلسه، قبل از شرکت در کلاس، او به تماشای فیلم ضبط شده ای توسط مربی اش می‌پردازد. هر سخنرانی حاوی آزمون کوتاهی است برای حصول اطمینان از این که وی تمامی نکات مهم و ضروری درس را آموخته است.

امروز هنگام ورود به کلاس، او به برنامه ی کلاسی که روی برد نوشته شده است نگاهی می اندازد. نیم ساعت اول کلاس، تیم ها به بحث و تبادل نظر پیرامون مطالب آموخته شده از ویدئو های آموزشی می پردازند. استاد در بین میز گرد های دانشجویان حرکت می کند تا ضمن ارزیابی روند کار تیم ها، به سوالات احتمالی آن ها نیز پاسخ دهد.

تیم ها هر کدام با مشارکت یکدیگر موضوعی را برای انجام پروژه ی عملی انتخاب می کنند و ایده های شان را روی کاغذ ترسیم می کنند. استاد در  مواقع لزوم تیم ها را راهنمایی می‌کند، به سوالات مطرح شده پاسخ می‌دهد و منابع بیشتری در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.

در نیم ساعت دوم کلاس، استاد سوالاتی را روی تخته مطرح کرده است که تیم ها موظفند با همفکری یکدیگر به آن ها پاسخ دهند و از جواب های خود دفاع کنند. استاد نیز سعی می‌کند تا فرآیند یادگیری آموزش‌پذیران را هدایت کند و گاهی نیز آموخته‌های آن‌ها را به چالش بکشد.

در پایان کلاس، آرش اقرار می‌کند که با شرکت در کلاس معکوس و انجام فعالیت‌های گروهی توانسته است اطلاعات مورد نیازش را بهتر و دقیق‌تر یاد بگیرد. او به آموخته‌های خود بسیار مطمئن‌تر است نسبت به زمانی که در یک کلاس به شیوه سنتی شرکت کرده بود.

در مقاله بعدی با عنوان از صفر تا صد کلاس معکوس می‌توانید با جزییات بیشتری از نحوه برگزاری و فواید این شیوه آموزشی نوین آشنا شوید.

هدیه آموزشگاها

درس‌افزار باز ام‌آی‌تی (به انگلیسی: MIT OpenCourseWare) ابتکاری از موسسه فناوری ماساچوست (MIT) با هدف جمع‌ آوری تمام محتویات آموزشی دروس کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در تمامی رشته‌ ها به‌صورت آنلاین (برخط) شروع شد و عمدتا رایگان و آزاد در دسترس همگان قرار دارد. این پروژه را می‌توان به‌ عنوان انتشار محتویات آموزشی دانشگاه‌ ام‌ آی‌ تی در مقیاس وسیع بر روی وب دانست. پروژه درس‌ افزار باز ام‌ آی‌ تی در سال ۲۰۰۱ (میلادی) اعلان و آغاز شده است. امیدواریم محتوای غنی و ارزشمند این دانشگاه برای شما آموزش‌جوی علاقمند مفید باشد.